Chris de Bruin en Albert van Duren

Chris is een enthousiaste ambassadeur van Reek. Hij bestiert minicamping Driehuis en zorgt dat zijn gasten de lokale omgeving ontdekken, waarvan het verhaal van de Zuiderwaterlinie een rotsvast onderdeel uitmaakt.
Albert is al sinds jaar en dag bevriend met Chris. Hij houd zich bezig met bouwkundig onderhoud, maar heeft ook een voorliefde voor geschiedenis. Met name die van Reek en omgeving. Dit wil hij delen met bezoekers.

Vertel eens wat over jullie initiatief?
Albert: Het is stapsgewijs gegaan. Het initiatief van de Zuiderwaterlinie heeft voor ons het zaadje geplant. Het begon in 2018 met de opening van het langeafstand-wandelpad langs de Zuiderwaterlinie en het 200-jarig bestaan van het dorpswapen van Reek in dat jaar. We hadden daar wel ideeën voor, maar het evenement nam een vlucht doordat de gemeente in het kader van het promoten van de Zuiderwaterlinie daar geldelijk aan bij wilde dragen. Het verhaal van 1814 (waarin de Reekse landstormers meevochten met het in opbouw zijnde Nederlandse leger, tegen de Franse bezetters in Grave) hebben we samen met inwoners van Reek, re-enactmentgroep 2e Bataljon Infanterie van Linie en de schutterij van Den Bosch op verschillende locaties in ons dorp uitgebeeld. Landerd TV heeft de acteurs in hun rol geïnterviewd en zo het verhaal in beeld gebracht. Vanaf daar ging het verder. Het is een aanstekelijke hobby.

Chris: Ik voel mij gastheer van het landschap van de Zuiderwaterlinie. Ik ben geen echte heemkundeman, wel ben ik net als Albert geïnteresseerd in historie. Dat kwam door meneer Brink, onze hoofdonderwijzer van de lagere school van toen. Hij vertelde verhalen over Nederland die bij ons in de omgeving plaatsvonden. Geschiedenis komt tot leven als je haar op je eigen plek zoekt. Dan merk je dat Reek hoort bij de geschiedenis van de Zuiderwaterlinie.

De Zuiderwaterlinie ging bijna aan ons voorbij. Onze gemeente wist destijds niet hoe zeer we verweven waren met haar geschiedenis. Dat bleek ook toen ik het boekje “Inspirerend militair erfgoed” kreeg van de gemeenteambtenaar uit Grave. Het ging over de Zuiderwaterlinie waar onze omgeving uitgebreid ter sprake kwam. Het boekje stuurde ik door naar de gemeenteambtenaar van Landerd. Hij zag er potentie in en Landerd sloot zich aan bij de Zuiderwaterlinie Alliantie. Zo kregen we dus een potje om evenementen rond de opening van de langeafstands-wandelpad langs de Zuiderwaterlinie te organiseren, zoals Albert aangaf.

Met wat voor projecten ben je momenteel bezig binnen de ZWL?

Albert: Waar ik dit jaar met onze club in Reek mee begonnen ben, is het Google Earth-project “Buiten de Veste”. Samen met vrijwilligers uit de dorpen rondom de vesting Grave, brengen we de verhalen in beeld van de plattelandsbewoners en hun omgeving rondom de meest belegerde vestingstad van het land. De route van het Zuiderwaterlinie Wandelpad is de leidraad die met de betreffende wandelknooppunten ingetekend staat op de kaart van Google Earth. Alle bezienswaardigheden en hun bijbehorende verhalen worden gekoppeld aan hun geografische locatie.

Papieren versies kunnen verouderen. Daarom hebben we bewust digitaal willen werken: het project is namelijk nooit klaar en dat is juist leuk. Je zet voortdurend nieuw ontdekte verhalen letterlijk “op de kaart”.

Het Google Earth-project is te openen via de website van de Zuiderwaterlinie. Dankzij een bijzonder fijne samenwerking met het communicatiebureau van de Zuiderwaterlinie Alliantie, is er een flyer gemaakt met 21 highlights aan de wandelroute, met elk een QR-code voor de achterliggende verhalen. Ook zijn er informatieborden langs de route, waar je met een QR-code het Google Earth-project kunt openen op je telefoon. Het gaat momenteel allemaal razendsnel. Tot slot hebben we ook een start gemaakt voor een tweede wandeling/deel B: "Escharen-Gassel". In overleg met mensen uit die plaatsen willen we de hele omgeving rondom Grave “Buiten de Veste”’ compleet op de kaart krijgen.

Chris: Via Marij van Diggelen (nicht van Albert en lid van heemkunde Schaijk & Reek) ben ik wel betrokken bij de heemkundekring, maar meer als Zuiderwaterlinie-man. Ik ben blij dat er nu een Zuiderwaterlinie-club is geformeerd, want er zijn nog veel meer verhalen binnen ons dorp en de omliggende plaatsen.

Het ommeland van Grave, het meest bevochten stadje van Nederland, en de Beerse Maas zijn heel tekenend geweest in onze geschiedenis. We proberen die verhalen te vertellen met meerdere projecten. Eind 2021 zijn we bij elkaar gekomen met gemeenteambtenaren om een fietspad langs de Mineursberg in de Reekse bossen mogelijk te maken. Wij bieden hiervoor historische en praktische informatie. We werken nauw samen met onze ambtenaren. Ook bij de uitgave van de flyer van wandelroute “Buiten de Veste deel A” willen wij hen betrekken en via een presentatie het verhaal van de Zuiderwaterlinie in ons gebied zichtbaar maken.

Verder willen we ons aansluiten bij de Brabant Cloud via Frank van Dorst, onze Liniebouwercoördinator met wie we erg blij zijn. Tot slot hebben we overleg met ‘Team Oost’ - heemkundekringen en onderzoekers uit onze stelling. We hebben nu te maken met een transitie naar een nieuwe gemeente en dat vraagt om gezamenlijk overleg. We kunnen van elkaar leren, al gaat samenkomen moeilijker door corona. Ik vind het super wat we allemaal aan het doen zijn. Het is fijn dat ik mijn passie kan delen met een steeds groter groeiende groep van mensen die de geschiedenis van de Zuiderwaterlinie tot leven brengt.

Wat is jouw grootste talent?
Chris: Netwerken! Eigenlijk ben ik wel een heemkundeman, maar ik ben gewoon minder van onderzoek. Ik zie dingen gebeuren bij overheden, natuurorganisaties, heemkunde- en burgerinitiatieven waarbij historie, natuur en recreatie beter tot hun recht kunnen komen als men meer zou samenwerken. Hiervoor probeer ik aandacht te vragen om een samenwerking te bevorderen.

Albert: Ik heb een combinatie van eigenschappen en interesses die heel uiteenlopend zijn. Ik houd me graag bezig met geschiedenis, maar ik ben ook een bètamens. Ik werk graag met techniek zoals nu met het Google Earth-project. Het is interessant als je het van twee kanten kunt bekijken.

Wat maakt jouw stelling zo uniek?
Albert: Vooral dat er in de dorpen rondom de vesting zoveel gebeurd is. Ons gebied heeft, door de bijzondere ligging tussen Peel en Maas, veel meegemaakt op militair vlak. De Maas is gedurende vele oorlogen een belangrijke linie geweest, zelfs tot aan de Tweede Wereldoorlog toe. Onze ouders en grootouders hebben dat allemaal meegemaakt. Hoe enorm de omvang van onder meer dat stuk militaire geschiedenis alleen al is geweest in ons gebied, begint nu pas echt in te dalen. Dat heb ik eerder nooit echt beseft. Maar de geschiedenis van onze streek gaat vele eeuwen verder terug. De kans is zelfs groot dat we ook al Romeinse linies door het bos van Reek hadden lopen. Daar ligt de camping van Chris mogelijk aan.

Chris: Rondom Grave is veel gevochten en het gebied heeft onder het juk van de Beerse Maas gezeten. De Hertogswetering trekt door heel onze stelling heen; een parallelle Maas van Velp tot aan Gewande bij Den Bosch. Je kon er letterlijk, en thans figuurlijk, niet omheen. Het was een gigantisch retentiegebied van strategisch belang. Tegenwoordig is het een prachtig natuurgebied die al het oorlogsgeweld met de mantel der liefde bedekt.

Wat zou je Menno van Coehoorn vragen als je hem één vraag mocht stellen?
Chris: Hij zal ongetwijfeld veel inspiratie gehaald hebben uit het werk van zijn voorganger: de waterbouwkundige Leeghwater tijdens het beleg van Den Bosch. Ik ben vooral benieuwd wat hij gevonden zou hebben van het “anti-inundatieplan” van Lely waardoor de Beerse Maas definitief bedwongen werd. Zou Van Coehoorn in zijn tijd daar ook al over nagedacht hebben?

Albert: Ik ben net als Chris nieuwsgierig of zo’n innovatief figuur als Van Coehoorn in staat is geweest te overzien op welke wijze zijn waterbouwkundige kennis in de eeuwen na hem verder uitgebouwd is. Zou hij ook al nagedacht hebben over civiele waterbouw naast de militaire toepassingen? Mijn vraag aan Van Coehoorn is: vanaf wanneer en met welk doel denkt u dat we het waterpeil van de Zuiderzee gaan beheersen?

Wat is een insidertip voor bezoekers aan de Zuiderwaterlinie?
Albert: Het inundatieplan van Van Coehoorn is het grote overkoepelende geheel waar je meer over kunt leren. Dat je allemaal vestingen aan elkaar rijgt is uniek. En dat we als Nederlanders in grote mate het water in ons hele gebied kunnen beheersen, is heel speciaal. De Zuiderwaterlinie is daarvan een heel concreet voorbeeld. Je kan natuurlijk de website van de Zuiderwaterlinie raadplegen, want daar staat al veel informatie op. Ik ben blij dat we voor ons gebied die kapstok hebben. Dat zal zijn vruchten afwerpen door de jaren heen. De tip is verder simpel: bezoek de Zuiderwaterlinie!

Chris: Tussen de vestingsteden in kun je genieten van pure natuur. Die is echt heel divers. Je loopt bij de Schelde in West-Brabant bijna aan zee en hier in Oost-Brabant heb je de Maas en de traverse van de Beerse Maas. Dat was onze gril en nu ons genot, met Keent als parel. De strijd met en tegen het water is meer dan zichtbaar in het landschap.

Lees meer over Heemkunde Schaijk & Reek.