Kreken & Bekenroute Noord

Noord-Brabant bestaat voor een deel uit hogere zandgronden in het zuiden en lager gelegen kleipolders in het noorden. Vanuit het zuiden stromen talloze doorwaadbare stroompjes water in de richting van de zee. Waar meerdere beken samenkomen spreken we van een rivier. Kreken zijn kleine watergeulen die we in de polders aantreffen. Ze zijn ooit ontstaan als gevolg van een dijkdoorbraak of het is het restant van een vroegere getijdengeul die later ingedijkt is.

De Vliet (1) ontspringt nabij Kalmthout als Kleine Aa en Wildertse Beek. Als (Water)Molenbeek loopt ze naar Roosendaal en gaat over in de Vliet. Deze eindigt via de sluizen van Benedensas in het Volkerak. De Vliet dient voor de afvoer van water en heeft een belangrijke functie als vaarwater. Het bevaarbaar maken van de Vliet in 1451 zette de bloei van Roosendaal in gang. Later werd de Vliet gedeeltelijk gekanaliseerd. Tot de jaren zeventig van de twintigste eeuw had de Vliet grote betekenis voor de aan- en afvoer van grondstoffen en producten. In de afgelopen decennia kreeg de rivier in toenemende mate een recreatieve functie.

Tussen polderdorp Kruisland en vestingstad Steenbergen bevindt zich een waterrijk gebied bekend als de Cruijslandse Kreken (2), een restant van het oude kreken- en getijdengebied. U passeert achtereenvolgens de Tuimelaarskreek (net voor de entreeborden van Kruisland), de Lage Derriekreek (net voorbij Langeweg 6) en het fraaie Lange Water/ De Baak. In de 17e en 18e eeuw was het als inundatiegebied (gebied dat onder water gezet kon worden om de vijand tegen te houden) onderdeel van de West Brabantse Waterlinie. Het voormalige krekengebied heeft nu vooral functie voor waterbeheer, natuur en recreatie. De grote waterplas de Roode Weel (3) is een wiel ontstaan na een dijkdoorbraak en staat los van het krekenstelsel. Omzoomd met brede rietkragen is de Roode Weel een waardevol natuurgebied voor watervogels.

In Steenbergen volgt u de hoekige Krommeweg die in feite het patroon van de oude vestinggracht (4) volgt. De vestinggrachten waren ook onderdeel van de West Brabantse Waterlinie. De Boomvaart (5) is een kunstmatige voortzetting van de Smalle Beek die via de vesting van Steenbergen uitmondt in de Steenbergse haven/ Vliet. De Boomvaart is in 1643 aangelegd ten behoeve van de veenwinning in Het Laag en Het Oudland. Deze vaart is belangrijk voor de afwatering van de Wouwse beken en het op peil houden van de grachten van Steenbergen.

Zichtbaar diep in het landschap gesneden passeert u het beekdal van de Smalle Beek (6) vlakbij de Kasteelwei (noordzijde) waar ooit de markiezen van Bergen op Zoom woonden. De Smalle Beek voorzag de slotgracht van het Kasteel van water.

De Rissebeek (7), die uitmondt in de Vliet, heeft onderweg vele namen en is ook meerdere malen verlegd. De beek ontspringt in het oorspronkelijk moerassige gebied de Moerkant ten noorden van Essen. Onderweg heeft de beek namen als de Hainkbeek, Rissebeek, Kellebeek en Engebeek. De Rissebeek heeft een belangrijke functie voor de waterbeheersing. Daarnaast is sprake van recreatief gebruik (hengelsport) en een groeiende natuurfunctie. In de jaren negentig is het traject langs Rosada en Recreatiepark De Stok ingericht als ecologische zone en kreeg de beek hier een meanderend karakter.

U fietst langs De Watermolenbeek (8), zie ook (1) terug naar het startpunt in het centrum van Roosendaal.