Terugblik digitaal EFFORTS Congres

“Zet erfgoed in de actualiteit en de toekomst”

Op donderdag 13 januari 2022 vond de digitale variant van het congres van EFFORTS (de Europese organisatie voor behoud en ontwikkeling van vesting erfgoed) plaats. Het thema: “Fortified heritage in green and blue – a European sustainable solution”. Als samenwerkingspartner gaven een aantal leden van de Zuiderwaterlinie een presentatie. Samen met Huibert Crijns, Hermelinde van Xanten, Gerdy Verschuure-Stuip en Anne-Wil Maris kijken we terug op een geslaagd congres.

Voordat de coronamaatregelen roet in het eten gooiden, zou het congres plaatsvinden in Brussel: de voormalig hoofdstad van Brabant. Desalniettemin namen 121 mensen uit 23 verschillende Europese landen deel aan het online congres.
 

Erfgoed als inspirator

Met presentaties over verschillende projecten in Europa, werd dieper ingezoomd op de Europese Green Deal: daarin zijn afspraken vastgelegd om slim te acteren op de energietransitie en klimaatverandering. “Erfgoed kan inspiratie geven om een oplossing te vinden voor deze duurzaamheidsvraagstukken”, vertelt Huibert Crijns, Fondsenwerver bij afdeling Erfgoed van de gemeente ’s-Hertogenbosch.

In zijn presentatie op het congres vertelde Huibert meer over de ervaring die ze in ’s‑Hertogenbosch hebben opgebouwd op dit gebied: “Herstel van de vestingmuren was noodzakelijk om het centrum te beschermen tegen hoog water en Bastion Maria bevat een grote bezinktank om bij een hevige regenbui rioolwater tijdelijk op te slaan. Dit jaar start de uitvoering van een project waarbij we de aanpak van hittestress combineren met het herstel van een stuk stadsmuur en een waterpoort uit de 13e eeuw.”

Hij blikt met veel plezier terug op het inspirerende congres: “Veel steden van elders uit Europa presenteerden ook hun voorbeeldprojecten en toekomstplannen. In al die plannen maakt erfgoed onderdeel uit van een oplossing voor de energietransitie of klimaatverandering. De lange en intensieve congresdag werd afgesloten met concrete voorstellen voor nieuwe samenwerking om kennis te delen en om Europese financiering aan te trekken. Hier kregen partners uit de Zuiderwaterlinie volop kansen voorgeschoteld om de komende jaren aan deel te nemen.”

Goed samenwerken lijkt dus de sleutel! “Het gaat er niet alleen om wat we doen, maar ook hoe we dat doen”, vult Anne-Wil Maris, programmamanager van de Alliantie Zuiderwaterlinie, aan. “Een goede governance met goede afspraken over taken en rollen klinkt misschien saai, maar ook internationaal is dat een belangrijk onderwerp. Hoe ga je als partners met elkaar om? Hoe zorg je voor verbinding? En hoe geef je elkaar tegelijkertijd ook de vrijheid?”
 

Enthousiasme over het betrekken van jonge kunstenaars en studenten

Hermelinde van Xanten, Senior adviseur Kunst en Ruimte bij Kunstloc Brabant, en Gerdy Verschuure-Stuip, Universitair docent Landschapsarchitectuur bij TU Delft, stonden ook met een Zuiderwaterlinie project op het podium tijdens het congres. Zij presenteerden hun aanpak waarbij jonge kunstenaars en studenten van landschapsstudies betrokken worden bij ruimtelijke vraagstukken rondom de Zuiderwaterlinie.

Hermelinde: “Het was bijzonder om te merken dat onze aanpak op zoveel enthousiasme kon rekenen. ‘I loved that. Slightly crazy, very Dutch. I wish that we could do more of that thing in the UK. I’m looking forward to being able to visit the Netherlands again soon’, schreef een deelnemer in de chat.”

Door kunstenaars en studenten te laten participeren, wordt erfgoed niet alleen op een bijzondere manier zichtbaar en beleefbaar, maar betrek je ook actief nieuwe publieksgroepen. “En het zet erfgoed in de actualiteit; in de toekomst. Het draait niet alleen om beheren en behouden. Het integraal benaderen van vraagstukken rondom erfgoed begint nu langzaam voet aan de grond te krijgen in andere landen”, vertelt Gerdy.
 

Terugkijken?

Het is mogelijk om de opname van het online congres en de Powerpoint-presentaties online te bekijken.