Terugblik erfgoedcafé 21 maart 2025
Op vrijdag 21 maart vond het eerste liniebrede erfgoedcafé van dit jaar plaats in het Maczek Memorial in Breda. Zo'n 60 erfgoedliefhebbers vanuit de gehele Zuiderwaterlinie kwamen samen om bij te praten over erfgoed en historie in en van de linie.
Coördinator onderzoek Stef Koenis gaf een update over het liniebrede onderzoeksproject ‘De oorlog achter de voordeur’ over de inkwartiering van militairen en de opvang van oorlogsvluchtelingen in de Zuiderwaterlinie door de eeuwen heen. Het project is al vergevorderd en in oktober 2025 verschijnt het boek waarin we de resultaten presenteren. In ongeveer 10 hoofdstukken worden zeer diverse onderwerpen behandeld; van de inkwartieringen rond Tholen tijdens de Tachtigjarige Oorlog tot de inkwartiering van Poolse militairen in Breda in 1944-45 en de recente opvang van Oekraïense vluchtelingen bij Brabantse gastgezinnen.
Boudewijn van de Calseijde trapte het inhoudelijke programma af met een lezing over het beleg en de inname van Breda door de Spaansen in 1625. Boudewijn toonde prachtig beeldmateriaal en had ook speciale aandacht voor de rol van water(linies) bij het beleg en voor de logistieke uitdagingen die zo’n beleg met zich meebracht.
Na Boudewijns lezing werden de benen even gestrekt tijdens een rondleiding door het Maczek Memorial en over het Pools militair ereveld onder leiding van twee doorgewinterde gidsen. Het Maczek Memorialherdenkt de Poolse soldaten die Nederland aan het eind van de Tweede Wereldoorlog hebben bevrijd. Omdat ze na de oorlog vanwege de communistische overheersing van Polen niet meer terugkonden naar hun geboorteland, zijn velen van hen in Breda en omgeving gebleven.
Na de excursie gaf Francien van den Heuvel een lezing over de strijd voor waterveiligheid in Den Bosch tijdens de negentiende eeuw. Dat waterveiligheid zo lang een probleem bleef, kwam onder andere doordat de landsverdediging (de Zuiderwaterlinie!) een hogere prioriteit had dan de waterstaatkundige situatie.
Tot slot gingen de aanwezigen met elkaar in gesprek over kansen en ervaringen met het betrekken van jongeren bij de Zuiderwaterlinie. Tijdens de discussie brachten heemkundigen, maar ook afgevaardigden van de Reinwardt Academie en de Erfgoedbènde veel interessante ideeën naar voren, zoals het combineren van erfgoed en geschiedenis met bestaande evenementen en plekken die al veel jongeren trekken (kroegen, poppodia etc.). Een andere suggestie was om jongeren serieuzer te nemen door niet alleen te ‘zenden’ maar echt het gesprek met hen aan te gaan. De opgedane inzichten neemt de Alliantie Zuiderwaterlinie het komende jaar mee in de samenwerking met Past Forward om jongeren meer bij de Zuiderwaterlinie te betrekken.
We kijken terug op een inspirerende middag en hopen de liniebouwers weer te zien op het volgende liniebrede erfgoedcafé in november in Klundert!
