Drie projecten maken lokaal erfgoed in West-Brabant en Zeeland nog beter zichtbaar en beleefbaar
De Alliantie Zuiderwaterlinie gaat samen met de gemeenten Bergen op Zoom, Steenbergen en Tholen het erfgoed in West-Brabant en Zeeland nog beter zichtbaar en beleefbaar maken. Dankzij de toekenning van een subsidie van het Europese programma ‘Interreg Vlaanderen-Nederland’ gaat de uitvoering van de projecten ‘Linie van de Eendracht’, ‘Markiezenhof’ en ‘Verdronken stad Reymerswael’ officieel van start. Deze drie projecten vallen binnen het overkoepelende programma (Be)Leefbare Schelde en hebben één verbindend element: de Zuiderwaterlinie.
Geschiedenis weer op de kaart
De geschiedenis van de Zuiderwaterlinie vertelt het typisch Nederlandse verhaal van verdedigen met water. Op verschillende plekken zijn historische vestingsteden, forten en vestingwerken bewaard gebleven. Daar kun je vandaag de dag de geschiedenis nog echt beleven. Maar veel is door de jaren heen grotendeels verloren gegaan en daardoor moeilijk terug te vinden in het landschap.
Anne-Wil Maris, programmamanager van de Alliantie Zuiderwaterlinie: “Met deze drie projecten zetten we dit belangrijke hoofdstuk uit de Nederlandse geschiedenis in West-Brabant en Zeeland weer (soms letterlijk) op de kaart. Onze gemeenschappelijke geschiedenis komt tot leven met de verhalen die worden verteld op de plek waar ze zich afspeelden. Deze projecten maken die verhalen weer toegankelijk en beleefbaar voor een groot publiek.”
Linie van de Eendracht: belevingsobjecten en -routes
De Linie van de Eendracht werd vanaf 1578 aangelegd als eerste echte waterlinie van Nederland. De linie moest Zeeland, en in het bijzonder vestingstad Tholen, tijdens de Tachtigjarige Oorlog beschermen tegen een aanval van Spaanse troepen vanuit Noord-Brabant.
Het project ‘Linie van de Eendracht’ zet deze oude waterlinie weer letterlijk op de kaart met verschillende belevingsroutes en -objecten. Die belevingsobjecten maken elk op een andere manier een stukje van de linie zichtbaar in het landschap. Naar verwachting fietsen of wandelen in 2026 de eerste bezoekers de belevingsroutes.
Maurice Remery, wethouder gemeente Steenbergen: “Ik ben er trots op dat we ook aan dit stukje militair historisch erfgoed een impuls kunnen geven. Dit gaat de militair historische elementen binnen de kernen van de gemeente Steenbergen en de hele regio meer met elkaar verbinden. Ik weet zeker dat dit tenminste hetzelfde verbindend effect heeft als het project West Brabantse Waterlinie. Door verbondenheid en samenwerking vertrouw ik erop dat we veel bezoekers mogen ontvangen om het militair historisch erfgoed van de Linie van de Eendracht, de andere kernen binnen de gemeente Steenbergen en de regio te ontdekken en beleven.”
Markiezenhof: bezoekerscentrum van de Zuiderwaterlinie
In de Markiezenhof in Bergen op Zoom worden al jaren talloze verhaallijnen uit de regio verteld. Het project ‘Markiezenhof’ voegt daar de komende jaren verschillende elementen aan toe, waaronder verhalen over (last en lust van) water, geologie en klimaat. Daarnaast wordt een deel van de Markiezenhof ontwikkeld tot bezoekerscentrum van de Zuiderwaterlinie die mogelijk één van de zes entreepunten van Geopark Schelde Delta wordt (op voorwaarde dat de Schelde Delta in het voorjaar van 2024 de status UNESCO Global Geopark krijgt). Naar verwachting kunnen bezoekers vanaf medio 2026 de nieuwe verhalen en het bezoekerscentrum bezoeken.
Letty Demmers, wethouder gemeente Bergen op Zoom: ‘’Prachtig dat het Markiezenhof op de Brabantse Wal steeds meer een schakelpunt wordt tussen enerzijds de ontwikkeling van een Geopark Schelde Delta en anderzijds de Zuiderwaterlinie. Duidelijk merkbaar is dat samenwerken in krachtige netwerken tot mooie resultaten leidt.”
Verdronken stad Reymerswael: verdronken dorpen weer zichtbaar
De stad Reymerswael is het meest sprekende voorbeeld van het fenomeen van verdronken dorpen en steden. Het is de enige middeleeuwse Nederlandse stad die in zee is verdwenen. Ooit was het de derde stad van Zeeland voordat deze definitief ten onder ging in 1631. In 2017 zijn de gronden, waar vroeger de stad heeft gelegen, aangewezen tot archeologisch Rijksmonument.
Het project ‘Verdronken stad Reymerswael’ draait om het vertellen en zichtbaar maken van de verhalen over de ondergang van de stad. Bezoekers en bewoners kunnen naar verwachting vanaf 2026 deze nieuwe beleving ervaren.
Frank Hommel, wethouder gemeente Tholen: “Met de Europese subsidie voor (Be)Leefbare Schelde worden zichtbare en onzichtbare sporen uit het verleden terecht in de schijnwerpers gezet. De Verdronken stad Reymerswael is één van de parels op de kroon voor vele inspirerende ontdekkingstochten in Tholen en omgeving.”
(Be)leefbare Schelde
De projecten ‘Linie van de Eendracht’, ‘Markiezenhof’ en ‘Verdronken stad Reymerswael’ vallen binnen het programma (Be)Leefbare Schelde. Daarin slaan Vlaamse en Nederlandse provincies en gemeenten de handen ineen om het toeristisch aanbod in de Schelde Delta anders en duurzaam te ontwikkelen. Dankzij de Europese subsidie kunnen in totaal zeven verhaallijnen en tientallen deelprojecten gerealiseerd worden.
Van de totaal ruim €1,5 miljoen (Linie van de Eendracht: € 700.000, Markiezenhof: € 380.000, Verdronken stad Reymerswael: € 500.000) wordt de helft bijgedragen door Europa. Bij het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat is 30% subsidie per onderdeel aangevraagd.
De Zuiderwaterlinie
De Zuiderwaterlinie is een unieke ketting van historische vestingsteden en hun ommeland, verbonden door het typisch Nederlandse verhaal van verdedigen met water. Om vijandelijke troepen uit het Zuiden tegen te houden, zette men het land rondom de vestingsteden onder water. Waar vroeger de soldaten aan de grens stonden, vind je nu veel gezelligheid tegen het decor van een rijke geschiedenis. Geniet van de gezellige historische vestingsteden, bezoek een van de stoere forten of ontspan in de bijzondere natuur.
